W związku ze zbliżającymi się wyborami na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Rada Konferencji Episkopatu Polski ds. Społecznych zachęca do jak najliczniejszego w nich udziału tak, by w powszechny i odpowiedzialny sposób wskazać osobę godną tego politycznie ważnego stanowiska – czytamy w komunikacie Rady KEP ds. Społecznych z okazji rocznicy ogłoszenia encykliki Centesimus Annus oraz w związku ze zbliżającymi się wyborami prezydenckimi w Polsce.

BP KEP

Publikujemy pełny tekst komunikatu:

Wybory w demokracji zobowiązaniem do odpowiedzialności

Komunikat Rady Konferencji Episkopatu Polski ds. Społecznych
z okazji rocznicy ogłoszenia encykliki Centesimus Annus 
oraz w związku ze zbliżającymi się wyborami prezydenckimi w Polsce

W encyklice Centesimus Annus, którą Jan Paweł II ogłosił 1 maja 1991 roku, czyli na początku transformacji społeczno-politycznej w Polsce, Ojciec Święty ukazał istotne zasady funkcjonowania państwa demokratycznego. W kontekście zbliżających się kolejnych wyborów prezydenckich, Rada Konferencji Episkopatu Polski ds. Społecznych pragnie przypomnieć nauczanie papieża Polaka zawarte w tej encyklice, ma ono bowiem wymiar uniwersalny i wciąż pozostaje aktualne i zobowiązujące.

W encyklice tej papież podkreśla: „Kościół docenia demokrację jako system, który zapewnia udział obywateli w decyzjach politycznych” i kontrolowaniu własnych rządów. Jednocześnie przestrzega, że demokracja nie może „sprzyjać powstawaniu wąskich grup kierowniczych, które dla własnych partykularnych korzyści albo dla celów ideologicznych przywłaszczają sobie władzę w państwie”. Demokracji nie należy redukować wyłącznie do procedur wyborczych – trzeba dostrzec i urzeczywistniać jej istotne strukturalne elementy (CA 46).

Zasadnicze elementy systemu demokratycznego, według Jana Pawła II, to:

1. Godność osoby ludzkiej

Pierwszym i podstawowym elementem systemu demokratycznego jest uznanie
i poszanowanie godności każdego człowieka. Autentyczna demokracja, która winna być celem dążeń politycznych „możliwa jest tylko w oparciu o poprawną koncepcję osoby ludzkiej”. Papież naucza: „pośród wszystkich stworzeń, tylko człowiek jest osobą, podmiotem świadomym i wolnym, stanowiąc w ten sposób ośrodek i szczyt wszystkiego, co istnieje na ziemi”. Osobie ludzkiej przysługuje więc najwyższy zakres suwerenności i szacunku ze względu na to, kim jest. Systemy polityczne, które negują godność osoby, najczęściej deformują istotę demokracji i przyczyniają się do tworzenia współczesnych totalitaryzmów (CA 44).

2. Niezbywalne prawa człowieka

Wśród podstawowych praw człowieka, na pierwszym miejscu papież wymienia prawo do życia, „którego integralną częścią jest prawo do wzrastania pod sercem matki od chwili poczęcia”. Inne wymieniane prawa to: prawo do życia w rodzinie, prawo do pracy, prawo do wolności religijnej i obywatelskiej. Realizacja tych praw jest możliwa tylko w państwie praworządnym, gdzie „najwyższą władzę ma prawo, a nie samowola człowieka”. Zatem, wymogiem demokracji jest „zdrowa teoria Państwa” (CA 44, 46).

3. Wolność i prawda

Papież przypominał, że Kościół zabiega o uznanie i uszanowanie wolności i prawdy. Wolność jest w pełni dowartościowana jedynie poprzez przyjęcie prawdy. Wolność bez prawdy traci swoją treść i prowadzi do chaosu moralnego. Taka wolność może zniszczyć każde dobro wspólne i samego człowieka. (CA 46)

Papież podkreśla także, że podważanie roli i mocy obiektywnej prawdy może skutkować poważnymi zagrożeniami dla życia politycznego, a zatem samej demokracji. „Jeśli się nie uznaje prawdy transcendentnej, triumfuje siła władzy i każdy dąży do maksymalnego wykorzystania dostępnych mu środków, do narzucenia własnej korzyści czy własnych poglądów, nie bacząc na prawa innych”. Gdy nie uznaje się prawdy o człowieku, „to życie publiczne ulega wpływom interesów i sił, a demokracja traci sens”. Wówczas człowiek jest szanowany tylko na ile nie zagraża egoistycznym celom innych osób (CA 44, 46, 47).

4. Troska o wartości i dobro wspólne

Podstawą systemu demokratycznego są wartości, które wynikają z poszanowania godności osoby ludzkiej. Partie polityczne nie mogą stawiać siebie ponad wartościami, nie uznając obiektywnego kryterium dobra i zła. W tym miejscu należy przypomnieć słowa papieża: „Historia uczy, iż demokracja bez wartości łatwo przemienia się w jawny lub zakamuflowany totalitaryzm” (CA 46).

Człowiek przeznaczony jest do życia wspólnotowego. Państwo jako wspólnota ludzi, aby mogło się rozwijać, potrzebuje odpowiednich warunków. Szlachetne cele winny być rozpatrywane i realizowane w oparciu o kryterium sprawiedliwości, prawdy, etyki i godności człowieka, a nie według sprawczej i finansowej siły różnorakich grup czy partii (CA 46).

Biorąc pod uwagę przemyślenia i rady papieża Jana Pawła II, w związku ze zbliżającymi się wyborami na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Rada Konferencji Episkopatu Polski ds. Społecznych zachęca do jak najliczniejszego w nich udziału tak, by w powszechny i odpowiedzialny sposób wskazać osobę godną tego politycznie ważnego stanowiska. Katolicy, a także inne osoby, którym leży na sercu dobro Ojczyzny, powinni w swoim akcie wyborczym kierować się zasadami, które życie indywidualne i społeczne czynią godnym i szczęśliwym. Te zasady w swoim nauczaniu wskazywał św. Jan Paweł II.

Pomocą w rozeznaniu, jak głosować, może być także przygotowane przez Radę KEP ds. Społecznych Vademecum wyborcze katolika opublikowane na stronach Konferencji Episkopatu Polski 21 września 2023 roku: https://episkopat.pl/doc/214370.vademecum-wyborcze-katolika-dokument-rady-ds-spolecznych-kep. Zachęcamy do zapoznania się z tym dokumentem.

Przypominamy również, że udział w wyborach jest nie tylko powinnością obywatelską, ale też obowiązkiem katolika i każdego zatroskanego o dobro wspólne.

Bp Marian Florczyk
Przewodniczący Rady Konferencji Episkopatu Polski ds. Społecznych

Warszawa, 2 maja 2025 roku

„Trzy drogi św. Józefa – afirmacji i kultury życia, ratowania życia Syna Bożego i prostej pobożności – niech będą drogowskazami wiary i nadziei, prowadzącymi nas ku niebu” – mówił bp Waldemar Musioł podczas Mszy św. w Sanktuarium św. Józefa w Prudniku-Lesie. Eucharystia była sprawowana w ramach obchodów Roku Świętego 2025 w naszej diecezji.

Biskup Musioł przypomniał o wyjątkowej roli prudnickiego sanktuarium na jubileuszowej mapie diecezji opolskiej. „Przybywamy dziś jako pielgrzymi nadziei, byśmy odświeżyli drogę wiary i napili się ze źródła nadziei, które tryska dla nas obficie zawsze, gdy słuchamy Bożego Słowa i łamiemy Eucharystyczny Chleb – zwłaszcza we wspólnocie wiary” – wskazał. Zaznaczył również duchową obecność trzech orędowników Sanktuarium: św. Józefa, bł. Stefana Wyszyńskiego i papieża Franciszka.

Hierarcha w homilii podjął refleksję nad „trzema drogami” św. Józefa – jako wzorami chrześcijańskiego pielgrzymowania. Pierwsza z nich, z Nazaretu do Betlejem, była według bp. Musioła „drogą afirmacji i przyjęcia życia”. „To dobry czas, by przypomnieć, że droga bezkompromisowego przyjmowania życia jako daru od Boga to jedna z najważniejszych dróg, którymi powinien podążać każdy chrześcijanin” – stwierdził.

Druga droga – z Betlejem do Egiptu – została nazwana „drogą ratowania życia Syna Bożego”. Biskup Musioł ostrzegł przed próbami eliminowania Boga z przestrzeni życia społecznego i osobistego. „Aby ratować życie Boga w nas, czasem trzeba uciekać jak Józef – nie jako dezerter, ale pójść pod prąd” – zaznaczył, dodając, że prawdziwa walka to codzienne świadectwo i odwaga w dawaniu świadectwa swojej wiary.

Trzecią z Józefowych dróg bp Musioł określił jako „drogę pobożności”, nawiązując do pielgrzymki do Jerozolimy na Święto Paschy. „Choć to tylko zachęta, a nie nakaz prawa, zachęcam do podjęcia wysiłku duchowego i fizycznego pielgrzymowania do tego i innych miejsc świętych naszej diecezji, Ojczyzny i świata” – apelował, powołując się na słowa papieża Franciszka z bulli Spes non confundit.

Na zakończenie biskup zachęcił wiernych, by w duchu trwającego Roku Jubileuszowego, odświeżyli swoją tożsamość chrześcijanina – jako „pielgrzyma nadziei”. Wspólna droga z Józefem ma prowadzić „nie tylko przez ziemskie trudy, ale ku niebiańskiemu pojutrze, które przygotował dla nas Bóg”.

Monika Chrzanowska

„Z wdzięcznością i radością spoglądamy dziś na niemowlęta, rodziców otoczonych gromadką dzieci, małżonków, którzy przyjęli na świat dzieci z niepełnosprawnością, oraz tych, którzy w geście miłości zdecydowali się na adopcję lub rodzicielstwo zastępcze. Dziękujemy Wam za całe pokłady Waszej miłości, za Waszą fizyczną i duchową płodność” – mówił bp Waldemar Musioł, biskup pomocniczy diecezji opolskiej, podczas Diecezjalnego Święta Rodziny w Sanktuarium św. Józefa w Jemielnicy.

Biskup podkreślił, że Sanktuarium św. Józefa w Jemielnicy jest w Roku Świętym 2025 „oazą duchowości” – miejscem, które, zgodnie z nauczaniem papieża Franciszka, ma nie tylko dawać pokrzepienie, ale też inspirować do duchowej przemiany. „W tej oazie mamy odświeżyć naszą wiarę i zaczerpnąć ze źródeł nadziei” – zaznaczył, przywołując obraz pustynnej codzienności i zmagań rodzin w walce o wiarę, pokój i miejsce Boga w życiu. „Odświeżyć naszą wiarę oznacza zgodzić się na to, by było w naszym życiu trochę, a nieraz bardzo inaczej, niż sobie zaplanowaliśmy, czyli bardziej po Bożemu niż po ludzku” – dodał.

Hierarcha odwołał się do postaci św. Józefa, którego nazwał „Ojcem posłusznym i przyjmującym”. Przypomniał, że jego wiara wypływała z posłuszeństwa Bogu, mimo że było to często sprzeczne z ludzkim rozumowaniem. „Było to posłuszeństwo, które naruszało życiowy komfort, krzyżowało plany i weryfikowało marzenia” – zauważył.

Przestrzegł przed duchową obojętnością wobec narastającej dechrystianizacji kultury i ograniczania wolności religijnej. „Odświeżyć naszą wiarę – i to bardzo praktycznie – oznacza także dziś bardziej słuchać Boga niż ludzi” – przypomniał, apelując m.in. o troskę o lekcje religii w szkołach, traktowanie niedzieli jako Dnia Pańskiego oraz przystępowanie dzieci i młodzieży do sakramentu spowiedzi i pojednania. „Nie obronimy żadnej wartości bronią nienawiści i hejtu” – dodał.

Biskup Musioł podkreślił ,że kultura życia zaczyna się „pod własnym dachem”. Zaznaczył, że każde życie należy przyjmować - również te kruche i niepełnosprawne. „Tak dla życia! to tak naprawdę najpierw Tak dla Boga!” – podkreślił, dziękując rodzicom za otwartość na dar dzieci, w tym także adopcyjnych, oraz zapewniając o modlitwie również małżonków, którzy z nadzieją oczekują na dar potomstwa.

Podczas Diecezjalnego Święta Rodziny nie zabrakło także radosnego świętowania i wspólnej integracji. W ogrodzie parafialnym odbyły się występy artystyczne dzieci i młodzieży z lokalnych szkół i przedszkoli, a czas umilała Jemielnicka Orkiestra Dęta. W programie znalazły się również dwa koncerty: wystąpiła Karolina Trela oraz zespół Gang Marcela. Tradycyjnie miało miejsce nabożeństwo majowe z modlitwą za wstawiennictwem św. Józefa, po którym do Bractwa Świętego Józefa przyjęto nowych członków. Dodatkową atrakcją wydarzenia był bieg „Dyszka dla Rodziny” – inicjatywa o charakterze charytatywnym, której celem było wsparcie Diecezjalnej Fundacji Ochrony Życia.

Monika Chrzanowska

fot. Andrzej Nowak / Studio 4.

„Mamy kształtować serce, które myśli sercem, działa z sercem, wyraża się w sercu. Powinniśmy być kapłanami na wzór Najświętszego Serca Jezusowego” – mówił biskup opolski Andrzej Czaja, podczas Mszy św. sprawowanej w kościele pw. św. Jacka w Kamieniu Śląskim w ramach Emaus Kapłańskiego. W homilii podkreślał konieczność duchowej odnowy kapłanów i całego Kościoła przez powrót do głębi życia sercem.

„W dzisiejszym społeczeństwie człowiek może zagubić centrum samego siebie” – mówił, odnosząc się do encykliki Dilexit nos papieża Franciszka, wskazując, że współczesny świat zatraca zdolność do wewnętrznej refleksji nad życiem. Przestrzegał, że wielu żyje na powierzchni – uciekając od ciszy, głębi i duchowego wnętrza, które pozostaje nieuruchomione i zamknięte.

Biskup Opolski porównał serce do duchowego centrum, odwołując się do jego biblijnego i teologicznego znaczenia. „Serce to rzeczywistość, która mnie jako osobę konstytuuje, która kształtuje moją tożsamość duchową, a jednocześnie jednoczy mnie z innymi – zauważył. Przypomniał również, że gdy życie serca zamiera, człowiek staje się zagubiony i obcy samemu sobie.

Odpowiadając na pytanie, jak obudzić serce, biskup zachęcił do kontemplacji Krzyża. „Popatrz na Kalwarię, stawiaj sobie przed oczy tę scenę. Miej ogląd Chrystusa przybitego do krzyża i ten przebity bok Jego i rozważaj w swoim sercu to, co jest do końca niepojęte” – zachęcał kapłanów. Taka modlitwa – jak mówił – dotyka głębi osoby i wprowadza ją w realną relację z Bogiem.

Zdaniem bp. Czai odpowiedzią na duchowe rozproszenie współczesności jest praktyka nabożeństwa do Najświętszego Serca Jezusowego. „To przebite Najświętsze Serce Jezusowe goreje miłością ku nam. To właśnie napędza całą aktywność apostolską, misyjną pierwszych wyznawców Chrystusa” – akcentował.

Na zakończenie homilii biskup zachęcił kapłanów do wspólnego zawierzenia swego życia Sercu Jezusa. „Nasze nieustanne nabożeństwo do Serca Jezusowego niech polega na tym, że wpatrujemy się w przebity bok Pana, rozważamy sceny Jego życia i przeżywamy je w głębi serca, bo Jego miłość jest niepojęta – przynagla, umacnia i daje niezawodną nadzieję” – powiedział.

Tegoroczne Emaus Kapłańskie było połączone z Jubileuszową Pielgrzymką Kapłanów. Pierwszą częścią spotkania była pielgrzymka z Góry Świętej Anny do Kamienia Śląskiego. Następnie, w kościele parafialnym pw. św. Jacka, konferencję wygłosił ks. dr Krzysztof Czapla SAC, dyrektor Sekretariatu Fatimskiego w Zakopanem-Krzeptówkach. „Jeśli chcemy wypełniać obietnice fatimskie, nie wystarczy odmawiać różaniec jedynie w październiku. Powinniśmy modlić się nim każdego dnia, ponieważ Maryja w Fatimie wzywała nas do codziennej modlitwy” – mówił. Po Mszy św. kapłani udali się w procesji do Sanktuarium św. Jacka, gdzie po wspólnej modlitwie zawierzyli się Najświętszemu Sercu Pana Jezusa.

Monika Chrzanowska

Biskup opolski Andrzej Czaja, mając na względzie dobro duchowe wiernych, na podstawie kanonu 87§ 1 KPK, udziela dyspensy od obowiązku zachowania piątkowej wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych dla wszystkich wiernych przebywających na terenie Diecezji Opolskiej w dniu 2 maja 2025 r.