List Dziekana Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego
na święto św. Szczepana, pierwszego męczennika

Umiłowani w Chrystusie Panu Bracia i Siostry, w tym szczególnym dniu, w którym Kościół ukazuje nam świadectwo św. Szczepana, pierwszego męczennika, przesyłam Wam tradycyjnie serdeczne pozdrowienia z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.

Tajemnica dzisiejszego święta, tak odmienna od atmosfery Betlejem, zwraca naszą uwagę na fakt, że etos życia chrześcijańskiego zakotwiczony jest w świecie pełnym niepewności, napięć i niezrozumienia. W realia takiego właśnie świata postanowił wejść Bóg-Emmanuel, zapewniając każdego z nas o swojej ciągłej obecności. Te dwa szczególne dni w roku w bardzo konkretny sposób pokazują, że Bóg towarzyszy historii każdego człowieka. I to nie tylko wtedy, gdy jest ona piękna i niemal sielankowa, ale także wtedy, gdy przychodzi nam zmagać się z wyzwaniami i trudnościami, których nie brakowało zarówno w historii Kościoła, jak i obecnie. Święty Szczepan, Święci Młodziankowie, a później miliony cichych uczniów Chrystusa składało – a w wielu miejscach składa do dziś – na ołtarzu wierności Ewangelii wolność, dobre imię i w końcu swe życie. Przykład tych świętych męczenników przemawia jeszcze dobitniej w roku, w którym kończymy Jubileusz przeżywany pod hasłem „Pielgrzymi nadziei”. Tak samo, jak dawni i współcześni męczennicy, każdy z nas od momentu chrztu św. powinien przeżywać swoją codzienność w przekonaniu, że aktualne życie jest tylko preludium niebiańskiej symfonii miłości i pokoju.

Chociaż chrześcijańska nadzieja jest rzeczywistością, która nigdy nie gaśnie, to jednak współcześnie wydaje się nieco tracić swój blask i skuteczność oddziaływania w odniesieniu do świata, a także wobec wielu z nas. Kościół, społeczeństwo i my sami stajemy bowiem wobec wyzwań, które wydają się być coraz bardziej wymagające. Związane są one z kruchością światowego porządku i pokoju, który dziś nie jawi się już jako oczywistość, ale raczej jako stan, o który trzeba zabiegać, a czasem – paradoksalnie – walczyć. Niepewność i poczucie zagubienia wkradają się też na grunt naszego życia religijnego. Co rusz docierają do nas nowe raporty pokazujące szybko zmieniającą się religijność, która, chcąc, nie chcąc, wskazuje na postępującą sekularyzację naszego społeczeństwa. Do tego spadająca liczba powołań kapłańskich i zakonnych rodzi realne pytania o przyszłość Kościoła i jego kształt w nadchodzących dekadach.

Mimo iż to wszystko budzi niepokój, to jednak nie może być dla nas powodem rezygnacji. Zmieniająca się religijność tworzy bowiem nowe potrzeby duchowe, które Kościół chce dostrzegać i wychodzić im naprzeciw. Widzimy przecież, że pomimo minorowego trendu, wielu ludzi w różnym wieku pragnie pogłębiać swoją wiarę, szukając odpowiedzi na najgłębsze pytania o sens i prawdę. W przestrzeni tych właśnie oczekiwań lokuje się nasz Wydział Teologiczny, który od ponad trzech dekad stara się być miejscem formacji, dialogu i służby. Celem naszego istnienia jest nic innego jak budowanie Kościoła, zwłaszcza w jego lokalnym wymiarze, a także pomoc wierzącym w przeżywaniu dojrzałej wiary, której kształt wyznacza niczym nieograniczona nadzieja.

W dniu, w którym szczególnie pamiętamy o opolskim Wydziale Teologicznym, warto na nowo uświadomić sobie, że nie jest to instytucja oderwana od rzeczywistości, ale żyje ona pulsującym życiem Kościoła. Nasz Wydział służy parafiom, księżom, katechetom, rodzinom, wspólnotom i każdemu, kto szuka duchowego wzrostu. Wielu naszych absolwentów posługuje również w Waszych parafiach, uczy w szkołach, pracuje w poradniach rodzinnych oraz angażuje się w różne inicjatywy formacyjne. Ponadto opolski Wydział Teologiczny jest miejscem, gdzie rodzą się pomysły duszpasterskie i projekty naukowe, starające się odpowiadać na potrzeby naszych czasów.

Od wielu już lat w pisanych z okazji świąt listach podkreślam, że nasza oferta skierowana jest niemal do każdego. Nie ma tu granic wiekowych. Jest miejsce zarówno dla maturzystów, osób w sile wieku, jak i seniorów – słowem dla każdego, kto chce odkrywać pasjonujące meandry wiary i religii. Wyzwania współczesności stawiają przed nami jednak pytanie: po co studiować teologię lub orientalistykę chrześcijańską? W dobie dominacji nauk przyrodniczych oraz swoistej mody na specjalizacje techniczne, studia humanistyczne i teologiczne jawią się jedynie jako przestrzeń dla hobbystów czy pasjonatów. A jednak studiowanie na Wydziale Teologicznym ma także bardzo praktyczny wymiar. Dając bowiem szerokie przygotowanie filozoficznoantropologiczne, nasze studia są dobrym punktem wyjścia wobec różnych oczekiwań rynku pracy. Stając do dialogu z globalizacyjnymi trendami naszych czasów, studia z nauk teologicznych przyczyniają się do przypominania i utrwalania niezmiennych wartości, których dzisiejszy świat zwyczajnie potrzebuje. Tam bowiem, gdzie coraz częściej „sztuczna inteligencja” staje się jedynym i ostatecznym punktem odniesienia, ponowne odkrycie fundamentalnych zasad człowieczeństwa jawi się wręcz jako epokowa konieczność.

Drodzy Bracia i Siostry, biorąc pod uwagę to wszystko, serdecznie Was zachęcam, abyście zainteresowali się teologią i naszym Wydziałem. Nie myślcie o studiach jako o czymś trudnym czy zbędnym. Teologia jest bowiem nauką dla każdego, kogo serce i umysł są otwarte. Wynika to zresztą z przesłania przeżywanych właśnie świąt: Chrystus nie przyszedł przecież po to, aby nas ograniczać, ale by wskazać prawdziwy sens życia.

Kończąc, pragnę Wam serdecznie podziękować za wszelkie formy życzliwości wobec całego opolskiego środowiska teologicznego. Dziękując za modlitwy i ofiary, zachęcam również do korzystania z naszej oferty. Bo opolski Wydział Teologiczny istnieje przede wszystkim dla Was – nie bójcie się stawać jego częścią. Na czas Bożego Narodzenia życzę Wam pokoju i niegasnącej nadziei, dzięki której jeszcze lepiej zrozumiemy sens tych wyjątkowych, świątecznych dni.

ks. prof. UO dr hab. Mateusz Rafał Potoczny
Dziekan Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego

Opole, 26 grudnia 2025 r.

„Tajemnica narodzin Chrystusa dokonana raz jeden w Betlejem stale jest ponawiana, stale się dokonuje na tak wielu naszych ołtarzach” – podkreślił biskup opolski Andrzej Czaja w bożonarodzeniowych życzeniach skierowanych do diecezjan i mieszkańców Śląska Opolskiego, nawiązując do niedawnego powrotu do odnowionej katedry opolskiej i poświęcenia nowego ołtarza.

Biskup przypomniał, że kilka dni przed Bożym Narodzeniem „weszliśmy z powrotem do naszej katedry, tam miało miejsce poświęcenie ołtarza, a na nim – po czterdziestu miesiącach – narodził się Jezus”, co stało się dla wielu źródłem głębokiego wzruszenia i poruszenia serc. Jak zaznaczył, właśnie tego poruszenia często dziś brakuje, dlatego sens świąt Bożego Narodzenia polega m.in. na tym, by „poruszyć nasze serca, otworzyć je na oścież na to Dzieciątko, które nam się narodziło”.

Odwołując się do proroctwa Izajasza, biskup wskazał, że „Syn został nam dany, nad mieszkańcami kraju mroków zabłysło światło”, ponieważ „Jezus jest światłem, Jezus jest miłością Boga ku nam, Jezus jest także Tym, który stale jest z nami – Emmanuel – i jest naszym Zbawicielem”. Zachęcał, by w świątecznych dniach skoncentrować uwagę właśnie na Nim, „jak Józef z Maryją, jak pasterze, którzy usłyszeli radosną nowinę i znaleźli Niemowlę owinięte w pieluszki, leżące w żłobie”.

Biskup Opolski zwrócił także uwagę, że samo miejsce narodzin Jezusa jest wymownym znakiem. „To nie jest narodzenie w majestacie chwały, ale w stajni, w ubóstwie i chłodzie” – mówił. Jak dodał, w ten sposób Dzieciątko „uczy nas dystansu do tego, co doczesne i materialne”, a wyciągnięte rączki „mówią, że na wszystko oczekuje przyjęcia”. Jednocześnie – jak podkreślił – „ważniejszy od stanu posiadania jest ten, kogo mamy przy sobie, kogo Boska Opatrzność nam dała”.

„To Dzieciątko, nie mówiąc wielu słów, bardzo wiele mówi” – wskazał bp Czaja, zachęcając, by święta stały się czasem głębszej refleksji nad życiem. „Niech pomogą nam nabrać dystansu do tego, co tylko doczesne, i na nowo wartościować to, co duchowe, przede wszystkim otwierając serce dla Jezusa, który pragnie przyjęcia” – mówił, dodając, że „im bardziej je otworzymy, tym więcej z Jego przyjścia zaczerpniemy”.

Na zakończenie życzył diecezjanom, aby narodzony Chrystus obdarzał ich „radością, pokojem i miłością”, a Święta Rodzina z Nazaretu była dla nich czytelnym znakiem i pomocą w codziennym życiu. „Niech te święta pomogą Wam przeżywać rodzinę jako najważniejszą wspólnotę życia, budować dobre relacje i nigdy nie zapominać o sobie nawzajem” –powiedział, udzielając wszystkim pasterskiego błogosławieństwa.

Monika Chrzanowska

„Jesteśmy nie tylko świadkami, ale uczestnikami wyjątkowego momentu historii tej czcigodnej świątyni” – mówił bp Waldemar Musioł podczas niedzielnej, dziękczynnej Eucharystii sprawowanej 21 grudnia w intencji wykonawców i darczyńców prac renowacyjnych oraz parafian katedralnych.

W homilii bp Musioł zaznaczył, że ponowne otwarcie katedry po czterdziestu miesiącach zamknięcia i latach intensywnych prac „nastraja serca nieukrywaną radością i szczerą wdzięcznością wobec Boga i ludzi”, którzy ofiarowali nie tylko środki materialne, ale także „sprawny intelekt, historyczną wrażliwość, konserwatorski warsztat, umiejętność zarządzania ludźmi i ciężką, fizyczną pracę własnych rąk”.

Biskup zwrócił uwagę, że odkrycia dokonane podczas renowacji odsłoniły „kolejne ciekawe karty ziemskiej historii tej świątyni”, jednak – jak podkreślił – nie można zapominać, że „każda z tych kart jest jednocześnie częścią innej historii, o której mówimy, że jest historią Miłości Boga do człowieka, albo inaczej historią zbawienia”. Przypomniał, że od poświęcenia pierwszej świątyni w Jerozolimie „Miłość Boga do człowieka, by się objawiać, wykorzystywała m.in. potężne świątynie, strzeliste katedry i niewielkie wiejskie kościółki”, a ich dzieje są trwale wpisane w historię zbawienia.

Odnosząc się bezpośrednio do zaangażowania wykonawców i darczyńców, bp Musioł podkreślił, że „udzielając swoich ludzkich zdolności i pracy tej czcigodnej katedrze, przyczynili się do tego, że historia Miłości Boga do człowieka będzie nadal rozbrzmiewać i dokonywać się w tych murach”, dodając, że w ten sposób uczestnicy dzieła renowacji „stali się, mniej lub bardziej świadomie, częścią tej historii”. Jednocześnie zaznaczył, że nie same mury są nośnikiem zbawienia, ponieważ „Bóg zawsze zapraszał ludzi i zawsze potrzebował konkretnego człowieka”.

Na zakończenie bp Waldemar Musioł zwrócił się do zgromadzonych z wezwaniem, aby także dziś odpowiadać na Boże zaproszenie. „Choć to, co zrobiliście dla naszej katedry, czyni was współpracownikami Boga, Bóg liczy na każdą i każdego z Was także po zakończeniu tych prac” – podkreślił. Zachęcał, by nie zatrzymywać się na „udawanej religijności”, lecz w nadchodzące święta powiedzieć Bogu na nowo „tak”, aby „przez nasze słowa, decyzje i czyny świat i ludzie zobaczyli i zrozumieli Bożą miłość”.

Monika Chrzanowska

„Nasza wiara w Boga, przekazywana tu, na opolskiej ziemi, z pokolenia na pokolenie, to wielki skarb, którego trzeba strzec, a zarazem zobowiązanie do troski o nią i jej przekaz następnym pokoleniom” – mówił biskup opolski Andrzej Czaja w homilii Mszy św., podczas której ponownie otwarto katedrę opolską i poświęcono nowy ołtarz. Całkowite zamknięcie katedry było spowodowane czterdziestoma miesiącami intensywnych prac renowacyjnych, które rozpoczęły się niemal dziesięć lat temu.

Biskup opolski podkreślił w homilii, że w obchody otwarcia katedry opolskiej splatają się wiara, historia i wdzięczność. „Przychodząc do tej świątyni, zawsze wiedzieliśmy, że Pan tu jest, ale nie wiedzieliśmy o wielu rzeczach, które przez wieki skrywała ta świątynia” – zaznaczył.

Nawiązując do biblijnej sceny snu Jakuba, bp Czaja zauważył, że przeprowadzone badania archeologiczne pozwoliły „nie we śnie, lecz na jawie” odkryć bogactwo początków chrześcijaństwa na ziemi opolskiej. „Ujrzeliśmy wyraziste i dobrze zachowane materialne ślady rozwiniętego chrześcijaństwa na opolskiej ziemi, sięgające XIII wieku” – nadmienił, wskazując, że dziś stają się one „wartością dodaną katedry, nie przez dodanie czegoś nowego, lecz przez odsłonięcie tego, co było zakryte i nieznane”.

„Mam na myśli elementy pierwotnej świątyni, świadectwa jej przebudowy i rozwoju na przestrzeni wieków, odkryte schody w wieżach i murach, krypty pod kaplicą adoracji i kaplicą św. Anny, pozostałości posadzki XIII-wiecznej oraz tej z czasów panowania księcia Jana II Dobrego, a także udostępnienie krypty z pochówkiem pierwszego biskupa opolskiego Franciszka Jopa”. Szczególne znaczenie – jak zaznaczył – ma również możliwość dalszego udostępniania odkrytych artefaktów wraz z wynikami badań.

„Nadrzędną wartością w wymiarze religijnym jest jednak dotarcie do podstawy pierwotnego ołtarza” – podkreślił biskup. Oznacza ono bowiem „dotarcie do serca romańskiej kolegiaty, miejsca składania Najświętszej Ofiary Chrystusa, co stanowi o świętości tego miejsca co najmniej od XIII wieku”. „Dlatego w nowej posadzce wyraźnie zaznaczono jego lokalizację ciemniejszym kolorem kamienia” – dodał. W nawiązaniu do konstrukcji pierwotnego ołtarza w romańskiej kolegiacie powstał nowy ołtarz, zbudowany ze „starych kamieni pozyskanych w trakcie renowacji, co jest wymownym znakiem jedności naszej wiary z wiarą naszych ojców”.

Wyjaśniając symbolikę nowego ołtarza, bp Czaja mówił, że „do podstawy romańskiej dodano gotyckie kamienie, a na nich osadzono nową kamienną płytę – stół eucharystyczny, do którego Pan stale nas zaprasza”, a całość dopełniają drewniane sceny zapowiadające Najświętszą Ofiarę Chrystusa. „Modlitwa poświęcenia i obrzęd namaszczenia sprawią, że odnowiona katedra stanie się ponownie prawdziwie domem Boga i bramą do Nieba dla tych, którzy będą się tu gromadzić” – dodał.

Biskup opolski złożył w ołtarzu relikwie świętych i błogosławionych: Świętych Pierwszych Męczenników Kościoła Rzymskiego, św. Jacka, św. Jadwigi Śląskiej, bł. Bronisławy, bł. Czesława, bł. Marii Luizy Merkert oraz bł. Alojzego Ligudy.

Na zakończenie biskup wezwał do wdzięczności i odpowiedzialności za dziedzictwo wiary. „Dziękujmy Bogu za wiarę naszych ojców, jej dziedzictwo i żywotność w naszych sercach. Nasza wiara w Trójjedynego Boga, przekazywana tu, na opolskiej ziemi, z pokolenia na pokolenie, to wielki skarb, którego trzeba strzec, a zarazem zobowiązanie do troski o nią i jej przekaz następnym pokoleniom” – wzywał. Przypominając słowa Jezusa: „Ja jestem światłością świata”, Biskup Opolski zachęcał, by „iść do Pana i podążać za Nim drogą zbawienia, aby ciemność nas nie ogarnęła”.

Monika Chrzanowska

Najważniejsze daty w dziejach katedry w Opolu:

początek XI w. wg tradycji powstaje pierwszy kościół pw. św. Krzyża w Opolu.

1024 biskup wrocławski Klemens przekazuje do Opola relikwie drzewa krzyża.

1223 pierwszy dokument potwierdzający istnienie kościoła parafialnego pw. Znalezienia Krzyża Świętego.

początek XIII w. utworzenie kapituły i kolegiaty w Opolu.

1295 ukończenie budowy romańskiej świątyni i przywrócenie praw parafii.

1415 pożar niszczy kościół.

1520 ukończenie odbudowy świątyni.

1615 kolejny wielki pożar trawi kolegiatę.

1702 przeniesienie obrazu Matki Boskiej z Piekar do kościoła Trójcy Świętej w Opolu.

1810 sekularyzacja na Śląsku i kasata kolegiaty.

1813 obraz Matki Boskiej zostaje umieszczony w bocznym ołtarzu kościoła.

1897-1902 gruntowna renowacja świątyni, powstają m.in. obecne wieże kościoła.

1945 podniesienie kościoła do rangi prokatedry.

1963-1966 renowacja kościoła przed milenium Chrztu Polski.

1972 erygowanie diecezji opolskiej, kościół zostaje katedrą.

21 VI 1983 koronacja obrazu Matki Boskiej Opolskiej przez Jana Pawła II.

2015-2025 renowacja katedry pod hasłem „Z szacunku dla przeszłości zadbajmy o przyszłość”.

Opole, dnia 16 grudnia 2025 r.

Komunikat Biskupa Opolskiego
na IV niedzielę Adwentu

Drodzy Diecezjanie

Przez cały – kończący się już – Rok Jubileuszowy 2025 podejmowaliśmy z wielką gorliwością postawione przez papieża Franciszka, a kontynuowane przez Ojca Świętego Leona zadanie podsycania chrześcijańskiej nadziei w sobie i stawania się znakiem nadziei dla innych. Kolejną okazją, aby podjąć tę szlachetną i jakże ważną postawę jest wsparcie Diecezjalnej Fundacji Ochrony Życia, czego konkretnym wyrazem może być złożenie ofiary w czasie kolekty podczas Pasterski.

Opatrzności Bożej chcemy szczególnie dziękować za 30 lat pięknej misji Katolickiego Ośrodka Adopcyjnego i Opiekuńczego oraz za wszystkie osoby w nim pracujące i z nim współpracujące. Ośrodek bowiem pomaga dzieciom porzuconym i osieroconym, znajdując dla nich adopcyjnych rodziców, a także przychodzi z pomocą bezdzietnym małżeństwom, pomagając im pogodzić się z bezpłodnością i przygotowując je na przyjęcie dziecka adoptowanego. Trzydzieści lat misji Katolickiego Ośrodka Adopcyjnego i Opiekuńczego to między innymi 897 przeprowadzonych adopcji. W kończącym się 2025 roku dzięki pełnej zaangażowania i ofiarności pracy całego zespołu Ośrodka 20 dzieci znalazło szczęśliwe miejsce w rodzinach. Natomiast w Domu Matki i Dziecka w Opolu-Grudzicach 47 matek i dzieci znalazło pomoc i wsparcie.

Drodzy Diecezjanie! Ośmielam się też ponowić moje zaproszenie na uroczyste zakończenie Roku Jubileuszowego w diecezji opolskiej, które będzie miało miejsce w niedzielę 28 grudnia, w liturgiczne Święto Świętej Rodziny. Naszym szczególnym gościem będzie Nuncjusz Apostolski w Polsce abp Antonio Guido Filipazzi. Moim wielkim pragnieniem jest, abyśmy jako jedna wielka rodzina diecezjalna spotkali się na wspólnej modlitwie za siebie nawzajem. Na każdego z Was czekam z radością w ponownie otwartym kościele katedralnym.

Na czas przygotowań do Świąt i cały okres Bożego Narodzenia udzielam Wszystkim pasterskiego błogosławieństwa.

† Andrzej Czaja
Biskup Opolski