Zestawienie prac Pierwszego Synodu Diecezji Opolskiej (2002–2005)

1. Prace przygotowawcze

Przygotowania do Pierwszego Synodu Diecezji Opolskiej rozpoczęły się prawie rok przed oficjalnym otwarciem prac synodalnych. Stosunkowo dużo miejsca poświęcono przyszłemu Synodowi podczas trzech konferencji rejonowych dla duchowieństwa w 2001 r. (w Opolu, Nysie i Raciborzu). Na tle potrzeb diecezji opolskiej przedstawiono cele Synodu i obowiązujące obecnie przepisy prawa kanonicznego.
Zachętą do włączenia się, zwłaszcza modlitewnego, w prace przyszłego Synodu był List pasterski Biskupa Opolskiego na Wielki Post 2002 roku, w którym został również oficjalnie podany termin rozpoczęcia prac synodalnych, tj. Wtorek Wielkanocny 2 kwietnia 2002 r. W liście pasterskim Biskup nakreślił również główne cele Synodu.
Bezpośrednio przed otwarciem Synodu została odczytana we wszystkich parafiach specjalna Odezwa Biskupa Opolskiego, zapraszająca do katedry opolskiej na uroczystą Mszę św. rozpoczynającą prace synodalne.
19 marca 2002 r. został podpisany Dekret zwołujący Pierwszy Synod Diecezji Opolskiej, w którym Ks. Arcybiskup stwierdza, iż Synod ma być odpowiedzią na zachętę Ojca Świętego z Listu apostolskiego Novo millennio ineunte (nr 3). Oprócz wyznaczenia daty rozpoczęcia zostały wymienione grupy osoby, które weszły w skład członków Synodu na mocy samego prawa oraz z nominacji. W tym dniu został podpisany również Regulamin Prac Synodu oraz Dekret powołujący Komisję Główną i zapowiadający powołanie 12 komisji problemowych.

2. Rozpoczęcie Synodu i powołanie komisji problemowych

Pierwszy Synod Diecezji Opolskiej rozpoczęto uroczystą Mszą św. koncelebrowaną, odprawioną w katedrze opolskiej we Wtorek Wielkanocny dnia 2 kwietnia 2002 r. Po Mszy św. w auli Muzeum Diecezjalnego odbyła się pierwsza sesja plenarna Synodu. Zgodnie z dekretem zwołującym Synod, zostały wówczas nakreślone główne ramy czasowe i zakres prac synodalnych oraz zapoznano członków Synodu z Regulaminem. Zwięźle ujmuje to fragment dekretu zwołującego Synod: „Żywimy mocną nadzieję, że podjęte prace synodalne, które powinny zamknąć się w okresie trzech lat, pozwolą nam w oparciu o soborową i posoborową naukę Kościoła jasno określić lokalne prawo zwyczajowe, wypływające ze specyfiki duszpasterskiej naszej diecezji, a następnie odpowiedzieć na dzisiejsze problemy i potrzeby, a także podjąć odpowiednie postanowienia i nakreślić program na miarę wyzwań nowego tysiąclecia” (n. III).

3. Pierwszy rok prac synodalnych (2002/2003)

Rok ten roboczo został nazwany „Pierwszym etapem Synodu”. Jego głównym zadaniem było najpierw powołanie i ukonstytuowanie się 12 komisji problemowych, a następnie zredagowanie przez te komisje tekstów roboczych (okres od 2 IV 2002 do 22 IV 2003 r.).
W szczegółowym zestawieniu prace pierwszego etapu, oprócz sesji plenarnej na otwarcie Synodu (2 IV 2002), obejmowały: 1) cztery posiedzenia Komisji Głównej i Sekretariatu (18 VI, 20 XI 2002, 28 I, 8 IV 2003); 2) ukonstytuowanie i zaprzysiężenie 12 komisji synodalnych; 3) posiedzenia poszczególnych komisji (średnio po cztery posiedzenia); 4) wydanie dwóch numerów Biuletynu Synodu Diecezji Opolskiej (nr 1, 2002, ss. 44; nr 2, 2003, ss. 44); 5) opublikowanie trzech dokumentów roboczych: Liturgia i duszpasterstwo liturgiczne w parafii; Struktury administracyjno-duszpasterskie Diecezji opolskiej; Nowe wyzwania i możliwości duszpasterskie w parafii; 6) posiedzenie dekanalnych relatorów synodalnych (16 XII 2002 r.) i ogłoszenie specjalnego Zarządzenia dotyczącego zakresu ich obowiązków; 8) zebrania parafialnych zespołów synodalnych. W następnych Biuletynach ukazywały się kolejne dokumenty robocze komisji problemowych. Dokumenty wszystkich komisji zostały również wydane w specjalnej broszurze zatytułowanej W drodze do Emaus (Opole 2003, ss. 112), a także przygotowano kolorowy folder kolędowy (podobnie i w następnych latach).
Zgodnie z harmonogramem, w pierwszym roku trwania Synodu jego prace koncentrowały się przede wszystkim podczas roboczych posiedzeń poszczególnych komisji problemowych. Oznacza to, że aktywnie uczestniczyło w I etapie prac synodalnych blisko 260 członków komisji. W ciągu tego roku liczba wszystkich członków Synodu wynosiła 327 osób (w czasie trwania Synodu kilku członków zmarło).

4. Drugi rok prac synodalnych (2003/2004)

W drugim etapie Synodu (22 IV 2003 – 13 IV 2004) ciężar prac koncentrował się na dyskusjach nad tekstami roboczymi, przygotowanymi przez poszczególne komisje problemowe. Różne utworzyły się gremia robocze i różne były formy ich pracy. Nad problematyką synodalną dyskutowały i do Sekretariatu synodu nadsyłały wnioski głównie parafialne Zespoły Synodalne.
W drugim roku trwania Synodu odbyły się: 1) dla wszystkich członków Synodu trzy sesje plenarne (22 IV, 21 VI, 25 X 2003 r.); 2) dwa posiedzenia Komisji Głównej (6 VI i 13 XII 2003 r.); 3) ukonstytuowanie i posiedzenie synodalnych relatorów dekanalnych (5 VI 2003 r.); 4) posiedzenia komisji problemowych, na których rozpatrywano materiały spływające od parafialnych Zespołów Synodalnych; 5) przy dużym zaangażowaniu się Radia Diecezjalnego „Plus” przygotowano synodalną akcję roratnią (ok. 150 parafii); 6) wydano dwa kolejne numery Biuletynu Synodu Diecezji Opolskiej (nr 3, ss. 56, i nr 4, ss. 40).
Częstotliwość posiedzeń synodalnych komisji problemowych i zespołów parafialnych określał "Regulamin Synodu". Na szczeblu parafialnym i dekanalnym odpowiedzialnymi za kształt i jakość prac byli księża proboszczowie i dziekani oraz dekanalni relatorzy.
Problematyka synodalna była omawiana również w rejonach, a zwłaszcza podczas pielgrzymek do lokalnych sanktuariów.

5. Trzeci rok prac synodalnych (2004/2005)

Ostatni rok prac Synodu (III etap) rozpoczął się kolejną, V Sesją Plenarną. Miała ona inny, bardziej roboczy charakter. We Wtorek Wielkanocny (13 IV 2004) po Mszy św. w kościele seminaryjno-akademickim członkowie Synodu podzielili się na 12 grup roboczych, w których dyskutowano problematykę dokumentów roboczych Synodu (w wyznaczonych salach Wydziału Teologicznego), a po krótkiej przerwie na posiłek miało miejsce podsumowanie obrad w auli nad kościołem, gdzie przewodniczący poszczególnych komisji problemowych przedstawili rezultaty dyskusji w grupach.
Pod koniec 2004 r. wydano kolejny numer Biuletynu Synodu Diecezji Opolskiej, w którym zamieszczono materiały homiletyczno-katechetyczne na temat Synodu (nr 5, 2004, ss. 55).
Posiedzenia Komisji Głównej Synodu odbyły się 23 X, 13 XII 2004 r. oraz 22 I i 26 II 2005 r. Dwa ostatnie posiedzenia zatwierdziły I i II część projektu statutów synodalnych. Poszczególne części wysłano wszystkim członkom Synodu przed głosowaniami. Głosowanie członków Synodu nad I częścią Statutów odbyło się podczas Sesji Plenarnej w dniu 12 lutego, a nad II częścią w dniu 12 marca br.

6. Zakończenie Synodu Diecezjalnego

Pierwszy Synod Diecezji Opolskiej został zakończony we Wtorek Wielkanocny dnia 29 marca 2005 r. uroczystą Mszą św. dziękczynną w katedrze opolskiej. Po Mszy św. w auli Muzeum Diecezjalnego miało miejsce podpisanie przez Ks. Abpa Alfonsa Nossola dekretu zatwierdzającego statuty synodalne wraz z anek-sami. Sekretarz generalny przypomniał najważniejsze etapy prac synodalnych. Ogłoszono także vacatio legis Statutów – do 28 czerwca 2005 r.
Na pamiątkę udziału w pracach synodalnych wszyscy członkowie Synodu otrzymali od Ks. Arcybiskupa reprodukcję obrazu Droga do Emaus szwajcarskiego malarza Roberta Zünda (XIX w.), natomiast po jednym egzemplarzu Statutów otrzymali oni po ich wydaniu drukiem.

Opr. ks. prof. dr hab. H.J. Sobeczko
Sekretarz Generalny Synodu